Kultury monochroniczne i polichroniczne
Jedną z podstawowych różnic pomiędzy kulturami jest ta, dotycząca stosunku do czasu. Badacze różnic międzykulturowych określą zatem kultury mianem monochronicznych i polichronicznych, czasem te kultury nazywane są również kulturami synchronicznymi lub sekwencyjnymi. Cech różnicujących kultury ze względu na różne rozumienie czasu nie jest wiele, jednak są one bardzo znaczące.
Kultury monochroniczne
Przykład 1: Przykłady kultur monochronicznych
Japonia,
Kanada,
USA,
kraje skandynawskie,
Niemcy
Kultury monochroniczne to kultury, w których dużą uwagę przywiązuje się do punktualności i harmonogramów [1]. W społeczeństwach przywiązujących wagę do czasu punktualność jest czynnikiem rozstrzygającym, harmonogramy traktuje się jako ustalone raz na zawsze, porządek dzienny – jako niepodlegający zmianom, a spotkania zawodowe są rzadko przerywane. W Niemczech, Szwajcarii, Holandii i innych krajach, w których przywiązuje się dużą wagę do terminowości, konieczne jest punktualne przybycie na zaplanowane spotkanie. Przedstawiciele kultury monochronicznej postrzegają czas jako biegnący liniowo. Spóźnianie się może być odebrane jako brak szacunku, a nawet lekceważenie. Dodatkowo, ponieważ jest to kultura sekwencyjna, w spotkaniach służbowych zwraca się pełną uwagę na jeden punkt programu po drugim [2].
Uwaga 1:
Praktyczne porady. Powstało wiele artykułów i kursów instruktażowych, jak radzić sobie na obszarach, gdzie dominuje kultura monochroniczna. Wśród porad skierowanych do ludzi pracujących w zróżnicowanych pod względem kulturowym warunkach można znaleźć takie sugestie, jak radzić sobie z problemami z odmiennym rozumieniem czasu i zasad punktualności. Dla tych, którzy będą się spotykać z przedstawicielami kultur monochronicznych przydadzą się następujące wskazówki:
1. Na spotkanie z przedstawicielem kultury monochronicznej należy przyjść 5 min wcześniej.
2. Gdy nie ma możliwości uniknięcia spóźnienia, należy zadzwonić i poinformować o spóźnieniu (nawet gdyby miało to być spóźnienie o minutę).
3. Należy się trzymać harmonogramu i planu spotkania.
4. Nie należy odbierać ani wykonywać telefonów podczas spotkania, jeśli nie są one bezpośrednio związane z celem spotkania.
Kultury polichroniczne
Przykład 2: Przykłady kultur polichronicznych
kraje arabskie,
kraje latynoamerykańskie,
kraje Azji Południowej i Południowo-Wschodniej,
Hiszpania,
Włochy
Kultury polichroniczne to kultury, które określamy przez zaprzeczenie cech kultur monochronicznych, którym został poświęcony poprzedni fragment rozdziału. Są to kultury, w których dobre relacje są znaczne ważniejsze niż punktualność, zatem czas ma mniejsze znaczenie [1]. Kultury polichroniczne, to takie, w których ludzie kładą mniejszy nacisk na punktualność i nie traktują terminów jako nieprzekraczalnych, panuje większa elastyczność. Osoby z kultur polichromicznych cenią harmonogramy, które nie są napięte, jak również posiedzenia, w czasie których może się odbywać kilka spotkań jednocześnie i mogą dotyczyć spraw kompletnie ze sobą niezwiązanych [3]. W niektórych kulturach polichronicznych, np. w krajach arabskich, normą jest, iż np. spotkania biznesowe przerywane są ze względu na odwiedziny kogoś z rodziny, zwłaszcza, gdy odwiedzającym jest ktoś ze starszyzny rodowej. Należy zatem stwierdzić, iż w tym typie kultur czas jest terminem bardzo elastycznym, a co ważniejsze, zarówno priorytety, jak i czas ich realizacji nie są niezmienne i będą wypadkową wielu czynników w zależności od sytuacji. Dodatkowo ze względu na zakłócenie przebiegu spotkania często będzie się ono znacząco przedłużało, o czym należy pamiętać [4].
Upływ czasu jest postrzegany jako rodzaj koła – przeszłość, teraźniejszość i przyszłość są ze sobą powiązane. Ten punkt widzenia wpływa na to, jak organizacje w tych kulturach podchodzą do terminów, myślenia strategicznego, inwestycji, rozwijania talentów od wewnątrz i koncepcji planowania długoterminowego [5]. Warto pamiętać, iż w tym typie kultur dobre relacje z innymi ludźmi są zdecydowanie ważniejsze niż punktualność i dotrzymywanie terminów. Można spóźnić się na przykład na spotkanie biznesowe, ponieważ trzeba było komuś nagle pomóc itp. Co ciekawe jednak nawet w kulturach polichromicznych oczekuje się, że gość przyjdzie punktualnie na spotkanie, aby w ten sposób okazać szacunek dla gospodarza. Równie ważne jest przypomnienie, że jeśli np. podczas spotkań biznesowych przedstawiciele kultury polichronicznej będą spóźnieni, nie znaczy to, iż są niegrzeczni, a jedynie, iż w ich kulturze traktuje się czas elastycznie [3].
Uwaga 2:
Praktyczne porady dla osób współpracujących z przedstawicielami kultury polichronicznej lub będących gośćmi w kraju o tradycji polichronicznej:
1. Umawiając się na spotkanie z przedstawicielem kultury polichronicznej lepiej wybrać porę wcześniejszą, na wypadek gdyby osoba ta miała się spóźnić.
2. Nie należy planować zbyt wielu spotkań jednego dnia – osoba z którą się spotykamy może się spóźnić, a spotkanie, które zaplanowane jest jako krótkie, może się znacząco przeciągnąć.
Zadanie 1:
Treść zadania:
Dlaczego warto mieć świadomość różnicy w stosunku do czasu między kulturami? W jakich dziedzinach życia te różnice będą najbardziej jaskrawe?Zadanie 2:
Treść zadania:
Jaki wpływ na negocjacje handlowe mają różnice dotyczące postrzegania czasu?Bibliografia
1. Witek, L., Adamczyk, J.: Marketing międzynarodowy, Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2008.2. Kinsey, G. C.: How Culture Controls Communication 2011, dostęp:10.09.2020
3. Gesteland, R. R.: Cross-cultural Business Behavior: A Guide for Global Management, Samfundslitteratur 2012.
4. : Czy w każdej kulturze czas jest zawsze taki sam? Czyli o tym, kiedy spóźnienie to katastrofa biznesowa, a kiedy normalna sprawa, dostęp:10.09.2020
5. Kinsey, G. C.: How Culture Controls Communication, dostęp:10.09.2020